Endoproteza stawu biodrowego
Endoprotezoplastyka to zabieg chirurgiczny mający na celu całkowitą lub częściową wymianę stawu biodrowego na protezę.
Podczas zabiegu – w zależności od jego rodzaju i rozległości – usuwa się powierzchnie stawowe, części kostne, torebkę stawową, więzadła.
Po zabiegu wszczepienia endoprotezy niezbędna jest rehabilitacja, w celu uzyskania możliwie największej sprawności osoby operowanej.
Najczęstszym powodem wymiany stawu jest:
- choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- zmiany wrodzone wykluczające inne postępowanie,
- bardzo poważne uszkodzenie strukturalne (złamania szyjki kości udowej, złamania okolicy w okolicy krętarza), które nie podlegają innym zabiegom,
- choroby układowe prowadzące do nieodwracalnych zmian w stawach.
Etap przedoperacyjny
Jego celem jest spowolnienie postępu choroby oraz przygotowanie pacjenta do zabiegu wymiany stawu.
Zadania w na tym etapie:
- Kontrola i utrzymanie prawidłowej wagi ciała
- Ćwiczenia ogólnorozwojowe mające na celu poprawę wydolności pacjenta
- Ćwiczenia wzmacniające kończyny górne i obręcz barkową
- Ćwiczenia izometryczne
- Nauka prawidłowego ułożenia kończyn podczas odpoczynku i snu
- Nauka właściwego posługiwania się kulami
Etap wczesnopooperacyjny
Rozpoczyna się w szpitalu i trwa około tygodnia.
- W tym czasie dbamy o prawidłowe ułożenie operowanej kończyn. Ważne jest aby między nogami znajdował się klin odwodzący kończynę.
- Włączamy ćwiczenia przeciwzakrzepowe
- Wdrażamy ćwiczenia oddechowe
- Instruujemy pacjenta odnośnie bezpiecznej pozycji nogi w leżeniu, tak by ograniczyć ruchomość, a tym samym niedopuścić do zwichnięcia protezy. Operowana kończyna powinna być ułożona w odwiedzeniu. Należy również zabezpieczyć kończynę przed przypadkowym skręceniem na zewnątrz i do wewnątrz, ustawiając ja w tzw. położeniu pośrednim.
- Wprowadzamy naukę przybierania pozycji siedzącej. Ważne aby podczas przyjmowania pozycji siedzącej na łóżku ze spuszczonymi nogami pacjent unikał przywiedzenia kończyny w stawie biodrowym. Dobrym pomysłem jest umieszczenie między kolanami ręcznika, który ograniczy niewskazany ruch.
- Rozpoczynamy naukę przybrania i utrzymania prawidłowej postawy stojącej zużyciem zaopatrzenia ortopedycznego.
- Uczymy chodu z prawidłowym odciążeniem operowanej kończyny (należy zwrócić uwagę na prawidłowe obuwie)
- Uczymy jak wykonywać czynności dnia codziennego.
Etap późny. Porady fizjoterapeuty.
Ważne jest aby na tym etapie pacjent znał i przestrzegał zaleceń dotyczących prawidłowego dbania o operowaną kończynę. Zapewni to wile korzyści i pozwoli cieszyć się życiem bez bólu przez wiele lat.
Podczas odpoczynku i snu należy unikać krzyżowania nóg oraz rotacji stopy na zewnątrz i do wewnątrz
- Podczas zmiany pozycji z leżącej do siedzącej, operowana kończyna powinna być wyprostowana, unikamy przywiedzenia w stawie biodrowym. Najłatwiej przejść do pozycji siedzącej, poprzez przejście z pozycji leżącej do siadu prostego, postawić zdrowa kończynę na ziemi i zsuwać się pośladkami na brzeg łóżka
- Po zabiegu powinno się spać w leżeniu tyłem, bądź bokiem na nieoperowanej stronie z użyciem klina lub koca pod nogą operowaną
- Łóżko powinno być wysokie, umożliwi to zachowanie prawidłowej pozycji oraz ułatwi przyjecie pozycji stojącej
- Prawidłowa pozycja siedząca to taka, w której stawy kolanowe znajdują się niżej niż stawy biodrowe. Krzesło powinno być wysokie (można podłożyć poduszkę) i nie zbyt miękkie.
- Kąt między tułowiem a udami nie powinien być mniejszy niż 90 stopni
- Ważne jest aby podczas stania równomiernie obciążać obie kończyny
- Obowiązuje całkowity zakaz noszenia ciężarów. Podczas zakupów należy używać torby na kółkach. Jeżeli musimy coś dźwigać to wówczas trzymamy ciężar przed sobą lub po stronie operowanego biodra.
- Przez pierwsze miesiące warto korzystać z nakładki na sedes i zamontować na ścianie poręcze wspomagające przejście do pozycji stojącej
- Unikamy skrętów tułowia, schylania się i obrotów.
- Prysznic, a nie kąpiel w wannie, będzie bezpieczny przy wchodzeniu i wychodzeniu
-
Należy umiejętnie zakładać odzież (np. skarpety – pacjent stoi na zdrowej kończynie, operowaną opiera kolanem o krzesło, od tyłu zakłada skarpetę)
-
Warto zadbać o prawidłową pozycję ciała podczas schylania się po przedmioty. (pacjent stoi na zdrowej nodze opierając się o stół po stronie kończyny operowanej, którą odchyla do tyłu wyprostowaną w stawie biodrowym i kolanowym)
-
Warto używać przedmiotów ułatwiających życie. Łyżki do zakładania butów z wydłużonym trzonkiem, specjalnych przyrządów do zakładania skarpet i sięgania po rzeczy, których nie można dosięgnąć
-
Obuwie powinno być wygodne, miękkie na niewielkim obcasie. Jeżeli jest taka konieczność odpowiednio dopasowane, tak aby wyrównać ewentualne nierówności w długości kończyn.
Bibliografia
- B. Cypryńska, M. Woldańska-Okońska, J. Cernicki, Rehabilitacja po całkowitych – cementowych i bezcementowych – endoproterazach stawów biodrowych w aspekcje balneologicznym, Fizjoterapia, nr 3, t.7, 1999r
- K. Kwiatkowski, Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego, Standardy medyczne, nr 2, t.1, 2004r
- A. Pazowski, K. Uszyński, Mam sztuczny staw biodrowy, Wyd. PZWL, Warszawa 1995r
- M. Krasuski, Poradnik dla pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów biodrowych leczonych zachowawczo i operacyjnie http://krasucki.com/poradnik_1.pdf
- Gromek D., Rosiński M., Program rehabilitacji po zabiegu endoprotezoplastyki całkowitej bezcementowej stawu biodrowego. Praktyczna fizjoterapia i rehabilitacja 2011,07-08.
Dodaj komentarz